Rijnlands Gebiedsarrangement
Contact: De Coöperatieve Samenleving, Secretariaat: Van Herlaerstraat 1, 5324 EA Ammerzoden, Tel: 06-3614 5231, info@decooperatievesamenleving.nl
De Coöperatieve Samenleving ontwikkelt het model van een Gebiedsarrangement, in gecombineerde zelfopdracht en opdrachtverlening vanuit het DuurzaamDoor- programma van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Eén van de grootste opgaven van deze tijd betreft het klimaatprobleem en, daarmee samenhangend, de energietransitie. We kunnen deze problematiek op twee manieren invliegen: publiek-privaat of publiek-burgerlijk-privaat. Onze stellingname is: zonder het gebied zelf mee te nemen, krijg je deze problematiek niet tijdig opgelost. En zeker niet op een aangename manier. De weerstand groeit en participatie lijkt het toverwoord - maar hoe krijg je de burger mee? Wij gaan een stap verder: kun je het gebied zelf mobiliseren en vanuit zelfredzaamheid de oplossing aanreiken, met overheid en marktpartijen dienend aan het gebiedsbelang? Ja, wij menen van wel: binnen juridisch geborgde gebiedsafspraken - het Rijnlands Gebiedsarrangement.
De energietransitie gaat vooral over het verdelen van lusten en lasten. Publiek-privaat leidt tot een andere uitkomst dan publiek-burgerlijk-privaat. In feite gaat het om de inrichting van een nieuw speelveld met bijpassende speel- en spelregels. Het maakt nogal wat uit of "100% energieneutraal" betekent: een gebied vol met windmolens in eigendom van Chinezen, of een gemeenschap dat de energievoorziening in eigen hand heeft genomen - met dezelfde molens maar dan van, voor en door het gebied zelf. Met een 'local for local'-oplossing kunnen we de energietransitie versnellen en tegelijkertijd de gebiedseconomie versterken.
Gebiedsafspraken maken en de grote investeerders buitensluiten - mag dat? Nee, dan loop je onmiddellijk aan tegen de Europese regelgeving rondom mededinging en verboden staatssteun. Maar er bestaat een tweede spelregelset: die van het Europese Regionale Beleid - al is die in Nederland grotendeels onbekend. De Omgevingswet en het Interbestuurlijk Programma sluiten er naadloos bij aan. En mondiaal de Sustainable Development Goals.
Veilig opereren binnen deze tweede spelregelset vereist dat je je openlijk en daadwerkelijk verbindt aan de doelstelling van “de sociale cohesie en de economische structuurversterking van het gebied”. Dat is ook precies waar het de ‘local for local’ energietransitie om te doen is: de lokale gemeenschap van energieconsumenten. Iedereen is energieconsument en dus werk je in het algemeen economisch belang.
Zoals ook het Regeerakkoord vermeldt voor Groningen: “Voor de versterking van de economie en leefbaarheid sluit het Rijk met de provinciale en gemeentelijke bestuurders een tripartiet bestuursakkoord voor een investeringsprogramma gericht op het versterken van de economische structuur van het gebied, waarbij een prominente rol voor Groningen op het gebied van energietransitie en duurzaamheid centraal staan.” (p. 43) En wat in Groningen mag, mag dus elders ook. Maar we wisten overigens al dat het mocht.
